დღეები, დღეებს მისდევდა. ყველაფერი გაუფასურდა ჩემს თვალში, ექიმები ყოველდღე მიჩიჩინებდნენ, რომ არ უნდა დამეკარგა ცხოვრების ხალისი და წინ უნდა გამეხედა, თუმცა ჩემი ძმის გარეშე მომავალი არ წამომედგინა, თან ვგრძნობდი, სამუდამოდ სავარძელს მიჯაჭვული ვიყავი. ღამე კოშმარები მესიზმრებოდა, ყოველ ღამე მახსენდებოდა ის ერთი წამი. ის ერთადერთი წამი, რომელმაც ცხოვრება დამინგრია და მეც მიმაყოლა ზედ. ეს კოშმარი კი ყოველთვის ერთნაირად მთავრდებოდა, მე კუბოში ვიწექი და სწორედ ამ დროს მეღვიძებოდა.
ყოველ ღამე ჩემს საკუთარ ოფლში ვცურავდი, ექიმებმა მითხრეს, რომ ტყვია პირდაპირ ხერხემალში მომხვდა, ძვლის ტვინი დამიზიანდა და ფეხები მე აღარ მეკუთვნოდა. აღმოჩნდა, რომ უკვე ოთხი დღე იყო გასული იმ საბედისწერო მომენტიდან. ხანდახან ინფორმაცია მოჰქონდათ. თურმე ომი დასასრულისკენ მიდიოდა. ახლა უკვე მშვიდობით შეგიძლიათ იძინოთო. გვითვლიდნენ შტაბიდან. ამ ყველაფერზე მეცინებოდა და ზურგს ვაქცევდი ხოლმე ამბის მომტანს.
ჩვენი პოლკის უფროსმა დანაპირები შეასრულა. მისი თანაშემწე მეახლა მისი მოსვლიდან მესამე დღეს და პოლკოვნიკის სიტყვა გადმომცა. მისი თქმით რამოდენიმე დღეში მოაგვარებდნენ ოფიციალურ სამზადისს და მზად უნდა ვყოფილიყავი. მეც მზად ვიყავი, ვერსად გავიქცეოდი.
დადგა ის უბედური დღე, იმ დღისით ექიმი მომეხმარა ჩაცმაში, გამოსასვლელი მუნდირი ჩამაცვეს. მკერდზე ახალი მედლები ჩამომკიდეს. ეტლიც მომიგორეს. როდესაც დავინახე, ჩემში რაღაც ჩაწყდა. გული შემეკუმშა და ვიგრძენი თუ როგორ მძულდა ეს ბორბლებიანი ეშმაკის მანქანა.
გარეთ გამომიყვანეს, გარეთ პოლკოვნიკის თანაშემწე მელოდებოდა. სამხედრო სალმის შემდეგ შეძლებისდაგვარად თანაგრძნობის ტონით მომისამძირა. მხოლოდ ახლა შევამჩნია მისი არაბუნებრივი სიარულის მანერა. როდესაც გვერდით ჩამიარა, რომ ჩემს უკან მოქცეოდა და ეტლის ბორბალს ფეხი გაჰკრა შემთხვევით. თითქოს არაბუნებრივად მოექცა გვერდით. თუმცა არ შეუმჩნევია. ხოლო როდესაც მანქანაში ჯდებოდა ფეხები ხელით აათრია და ისე ჩაჯდა. მივხდი, რომ მასაც ჩემსავით კარგად სულაც არ ჰქონდა საქმე.თუმცა ამას ადრინდელი სიბრალულით არ მოვპყრობივარ. ახლა ჩემთვის სულერთი იყო. თავი ალბათ ყველაზე საცოდავიც მეგონა.
სამხედრო ჰოსპიტალი უსიტყვოდ დავტოვეთ. წელი ისევ მტკიოდა, არადა გამოსვლის წინ გვარიანად გამჭყიპეს ტკივილგამაყუჩებლებით. ექიმი მაიმედებდა, რომ ეს ტკივილი მალე გაივლიდა. თუმცა ამატებდა, რომ ჩემი ფიზიკური ტკივლი არაფერი იყო იმასთან შედარებით რისი გავლაც მე მომიწევდა ჩემი დარჩენილი ცხოვრება. მომწონდა ეს კაცი. არ მატყუებდა, ყველა ჩემს გარშემო იმედის მომცემი სიტყვებით მავსებდა, თუმცა მე ვიცოდი, იმანაც იცოდა. ეს ეტლი ჩემი საბოლოო ბედი იყო.
მანქანის ფანჯრიდან ვიყურებოდი, სამხედრო ბაზის გავლის შემდეგ, უკიდეგანო მინდვრები გამოჩნდა, ვრცელი და მწვანე, ზოგგან მზისგან გადაბუგული და გამხმარი, ზოგგან კი პირიქით, ძლიერი და ამაყად მობიბინე. სევდიანად ვუყურებდი ამ სულის ამაფორიაქებელ პეიზაჟებს. ადრე ალბათ ღიმილიც კი მომერეოდა სახეზე, თუმცა თავი გადაყრუებული ბებერი მეგონა, რომელსაც ცხოვრებაში არაფერიარ ახალისებს, რომელსაც სიცოცხლის ძალა აღარ შერჩა და ყოველ საღამოს, ფანჯრის მინის მიღმა უცქერს მზის ჩასვლას.
პოლკოვნიკის თანაშემწე, გაჯგიმული იჯდა წინ, მის გვერდით მძღოლი იყო, რომელსაც ჩვეულებრივი ჯარის ფორმა ეცვა. სახე უემოციო ჰქონდა და მხოლოდ წინ იყურებოდა. მხოლოდ ერთი სიტყვა დასცდა
– მალე მივალთ, სერ!
მე თითქოს არც გამიგია. ამის თქმის შემდეგ მხოლოდ ჩემი ძმის სახე მედგა წინ. მისი ღიმილი და უკანასკნელი ამოსუნთქვა. ყოველ წამს თავიდან გავიცდიდი ამ ყველაფერს. ისევ და ისევ. იგივე ტკივილი და იგივე კოშმარი. თუმცა, როდესაც მივედით შორიდან დავინახე პროცესია, ჩემი ძმა ხის ლამაზ ყუთში ესვენა, ყუთში, რომელსაც ახლა ყველა კუბოს უწოდებს. პატარა ორმოს გვედით ესვენა ჩემი ძმის კუბო. იქვე ადამიანების პატარა ჯგუფი შეჯგუფებულიყო. ასევე მოშორებით ჟურნალისტების ჯგუფი დავინახე, რომელიც უფრო მოზრდილი მეჩვენა.
ხალხი ჩემი მიმართულებით იყურებოდა, პოლკოვნიკის თანაშემწე და მისი მძღოლი გადმოსვლაში მომეხმარნენ. თავს საოცრად დამცირებულად და უმწეოდ ვგრძნობდი. ხალხის ჯგუფს ერთი ადამიანი გამოეყო, ეს ჩემი ძმის საცოლე იყო, რომელსაც სახეზე ფერი აღარ ედო. მხოლოდ მის დანახვაზე შემერია გულში სიბრალული. ვოცნებობდი, რომ ფილმი ყოფილიყო და ეწვიმა. ვოცნებობიდი, რომ ჩემი ცრემლები წვიმას შერეოდა და დაემალა ეს სისუსტე. თუმცა ვერ შევძელი, თავი მაღლა ავწიე და მის მხარზე, ცრემლები მოვაფრქვიე. ჩემი მზერა კი არ სცილდებოდა ჩემს ძმას. ჩემს პატარა ძმას, რომელიც ოცდახუთი წლის განმავლობაში გვერდით მედგა და მუდამ ჩემი ცხოვრებით ცხოვრობდა.
ახლა კი ამ სუსტი გოგოს მხარზე ვტიროდი ჩემი ძმის არყოფნას. იამ(ასე ერქვა ჩემი ძმის საცოლეს) ჩემი საფლავამდე მიყვანა მოითხოვა, პოლკოვნიკის თანაშემწემაც თავაზიანად დაუთმო ადგილი. ახლა ამ სუსტი გოგოს ხელებით ვუახლოვდებოდი მიწაყრილს, რომლის უკანაც ჩემი ძმის ცივი სხეული ესვენა. სხეული დამეძაბა, ტანით წინ მივიწევდი თითქოს. გაქცევა მინდოდა თუმცა…
იამ ძმის კუბოსთან მიმიყვანა. ხალხი მისამძიმრებდა, ზოგი მხარზე ხელს მიტყაპუნებდა და მამხნევებდა. მამაომ დამლოცა და განკურნება მისურვა. შემდეგ წესი აუგო და თითქოს არსაიდან გაჩენილი ოფიცრის ბრძანება გავიგე.
-მოემზადეთ! დატენეთ!ცეცხლი!
-მოემზადეთ!დატენეთ!ცეცხლი!
-მოემზადეთ!დატენეთ!ცეცხლი!
ყოველი ბრაძენების ბოლოს, ჯარისკაცების ათეული ასრულებდა ბრძანებას, “ცეცხლი”. ამით აცილებდნენ ადამიანს, რომელსაც არ იცნობდნენ და ალბათ ვერც ვერასდროს გაიცნობდნენ. თუმცა მათი სახეები სულაც არ გამოხატავდა უცხო ადამიანის დასაფლავებაზე ყოფნით უკმაყოფილებას. ყველას სევდიანი სახე ჰქონდა. თითქოს ყველა იმ კუბოში საკუთარ თავს წარმოიდგენდა.
უკანასკნელი გასროლის შემდეგ ოფიცერმა ბრძანა, რომ ათეული მოწყობილიყო და მიწაში ჩაესვენებინათ საბრალო.